Mời bạn đọc khám phá những câu chuyện thú vị về mối tương quan giữa hai hệ thống này.
Vài dòng về Tháp nhu cầu của Maslow
Tháp nhu cầu của Maslow đã quá ư nổi tiếng. Tôi mượn tạm hình ảnh trong bài viết này của trang chienluocsong.com để nhắc lại về Tháp nhu cầu Maslow đã hiệu chỉnh sau này:
Theo Maslow, những nhu cầu này là động lực của mọi hành động của con người. Thiếu thốn, con người sẽ thấy khổ sở và tìm cách để thoả mãn nhu cầu còn thiếu. Một khi một bậc nhu cầu đã được thoả mãn, con người tự động hướng về bậc nhu cầu tiếp theo.
Lý thuyết tiến hoá tâm hồn của Graves
Cũng như Maslow, Graves mô tả sự phát triển và vì thế thoạt tiên chúng ta có thể cảm thấy cách mô tả của hai ông có rất nhiều điểm tương đồng. Nhưng, theo Graves, có những điểm thú vị khác:
- Động lực con người chủ yếu xuất phát từ những giá trị mà người ấy cảm thấy là quan trọng, họ mong những giá trị ấy được thoả mãn cho mình và cho những người xung quanh. Ví dụ, với giá trị tôn trọng, ngay cả khi chính họ được tôn trọng đầy đủ, họ cũng sẽ bất bình nếu nhìn thấy người khác không được tôn trọng ngay trước mắt họ. Và giá trị thì lúc nào cũng tạo động lực cho chúng ta hướng đến, không có chuyện có rồi thì quên đi và mất động lực.
- Khái niệm chúng ta có thể dao động giữa hướng về cá nhân và hường về người xung quanh (Me-system & We-system) không được Maslow đề cập đến.
- Hơn nữa, chúng ta có thể ở khá lâu trong một giai đoạn tiến hoá tương ứng với một bậc giá trị nào đó mà không tự động chuyển sang theo đuổi bậc giá trị tiếp theo. Sự tiến hoá cần một bộ các điều kiện, không phái tự nhiên diễn ra.
Do đó, cá nhân tôi cảm thấy hứng thú nghiên cứu mô hình Xoắn động hơn là các cấp bậc nhu cầu của Maslow. Mô hình Xoắn động thừa hưởng rất nhiều từ những mô hình trước đó, đạt đến một độ phức tạp tương đối đủ để ứng dụng trong những công việc tôi cần thực hiện thường ngày, mà lại không quá đỗi phức tạp như mô hình All quadrants - All levels của Ken Wilber (phát triển hậu Spiral Dynamics).
Tương tác giữa Graves và Maslow
Đương thời, hai nhà tâm lý này cũng là bạn của nhau, và họ từng thảo luận rất nhiều về cách nhìn nhận con người. Họ cũng không quá xung khắc. Nói đúng hơn, họ học hỏi và bổ sung cho nhau. Và ngay chính Maslow cũng thích góc nhìn rộng mở của Graves. Phải chăng đáng khích lệ hơn nếu chúng ta hình dung con người sẽ còn tiến hoá mãi, mở rộng ra không ngừng chứ không phải là "tụ lại" trên đỉnh một ngọn tháp nào đó ở một level cuối xác định.
“If you plan on being anything less than you are capable of being, you will probably be unhappy all the days of your life. The story of the human race is the story of men and women selling themselves short". Abraham Maslow.
Cả hai đều ủng hộ sự phát triển, và cho rằng nếu con người tự lên kế hoạch cho mình một cuộc đời bình bình, không khai phá hết tiềm năng của mình thì chẳng khác nào chúng ta "tự bán rẻ bản thân", kết cục tất yếu sẽ là cảm nhận bất hạnh.
Bạn có đồng ý với hai ông ấy về điểm cuối cùng này chăng?
